Υπηρεσιακή ή εξαρτημένη εφεύρεση. Η νομολογία δεν έχει εξειδικεύσει την έννοια της υπηρεσιακής εφεύρεσης. Στην παραπάνω απόφαση ΑΠ 367/2005 κρίθηκε ως προϋπόθεση της υπηρεσιακής εφεύρεσης, πως με τον εργαζόμενο-εφευρέτη καταρτίστηκε «σύμβαση με αντικείμενο την εφευρετική απασχόλησή του».
Στην ΕφΑθ 3268/2001 ΕΕργΔ 2002 σ. 1293 ορίζεται, πως η υπηρεσιακή εφεύρεση είναι η εφεύρεση που πραγματοποιεί ο εργαζόμενος στα πλαίσια της σύμβασης εργασίας, από την οποία απορρέει αξίωση του εργοδότη και αντίστοιχη υποχρέωση του εργαζομένου για παροχή εφευρετικής εργασίας, αποκλειστικά ή παράλληλα με άλλη εργασία. Ως πραγματικό περιστατικό αναφέρεται στην απόφαση του ΕφΑθ 3268/2001, πως ο εφευρέτης είχε σχέση εξαρτημένης εργασίας που καταρτίστηκε ατύπως με τον εργοδότη.
Εκ της αποφάσεως αυτής αλλά και εκ της διατάξεως του νόμου προκύπτουν ως προϋποθέσεις της υπηρεσιακής εφεύρεσης: α) η σύμβαση εργασίας, β) η υποχρέωση του εργαζομένου για εφευρετική δραστηριότητα, γ) στα πλαίσια της εργασίας αυτής, δ) αποκλειστικά ή παράλληλα με άλλη εργασία.
Συνεπώς, πρέπει να υπάρχει συμβατική σχέση με τον εφευρέτη και τον εργοδότη, η οποία ωστόσο είναι απαραίτητο να είναι εργασιακή όπως στις παραπάνω αποφάσεις. Μπορεί να είναι εξαρτημένη ή ανεξαρτήτων υπηρεσιών (Αντωνόπουλος, Βιομηχανική Ιδιοκτησία, αρ. 916.)
Συνεπώς, αν έχει ανατεθεί η εφευρετική δραστηριότητα στον εφευρέτη με βάση σύμβαση έργου ή σύμβαση εντολής κλπ., δεν υπάρχει υπηρεσιακή εφεύρεση (Benkard, Patentgesetz, § 6 Rn 25 με παραπομπές σε νομολογία). Ενδεχομένως να υπάρχει εξαρτημένη εφεύρεση. Μπορεί να είναι και δημοσίου δικαίου η εργασιακή σχέση (Σημίτης, ό.π. σ. 380). Η εφεύρεση πρέπει να ανακαλύπτεται στην επαγγελματική σφαίρα του εργοδότη, ενώ δεν ενδιαφέρει ο χρόνος της ανακάλυψης, δηλαδή αν έγινε στο ωράριο εργασίας ή εκτός αυτού (Σημίτης, Το δικαίωμα επί της εφευρέσεως, ανατύπωση, σ. 381).
Έχει κριθεί από την γερμανική νομολογία, πως για πρόσωπα που εργάζονται στον εργοδότη αλλά δεν εμπίπτουν στην έννοια του εργαζόμενου, η εφεύρεσή τους δεν είναι υπηρεσιακή. Κατά αυτήν την έννοια, τα αποτελέσματα της εφευρετικής δραστηριότητας των διευθυντών μιας εταιρείας, των διευθυνόντων συμβούλων, των διαχειριστών, των μελών του διοικητικού συμβουλίου, του συνδίκου δεν αποτελούν υπηρεσιακή εφεύρεση αλλά ελεύθερη εφεύρεση (Benkard, ό.π., § 6 Rn 25 με παραπομπές σε νομολογία). Πρέπει να τονιστεί, πως η εφεύρεση δεν θεωρείται υπηρεσιακή, αν έχει λήξει με οποιονδήποτε τρόπο η εργασιακή σχέση κατά την διάρκεια της ανακάλυψης (Σημίτης, ό.π. σ. 380).
Η δεύτερη προϋπόθεση είναι η υποχρέωση του εφευρέτη προς εφευρετική δραστηριότητα. Αν παραχθεί εφευρετική δραστηριότητα κατά την διάρκεια της εργασίας, αλλά η εργασία δεν έχει ως κύριο σκοπό την εφευρετική αυτή δραστηριότητα, τότε πρόκειται ενδεχομένως για εξαρτημένη εφεύρεση. Πρέπει η κύρια παροχή και υποχρέωση να είναι η παροχή εφευρετικών δραστηριοτήτων. Αρκεί όμως σύμφωνα με την ΕφΑθ 3268/2001 ΕΕργΔ 2002 σ. 1293 και η δευτερεύουσα ή συμπληρωματική υποχρέωση να αφορά εφευρετική δραστηριότητα, καθώς η απόφαση ορίζει πως μπορεί να παράγεται εφευρετική δραστηριότητα αποκλειστικά (κύρια παροχή) ή και παράλληλα με άλλη εργασία (δευτερεύουσα παροχή). Τονίζεται η εντολή προς εφευρετική δραστηριότητα αρκεί να είναι σιωπηρή ή να συνάγεται και δεν χρειάζεται να είναι ρητή (Busse, ό.π., § 4 ArbEG Rn 2).
Πάντως, πρέπει να υπάρχει αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της εντολής και της διενέργειας της ανακάλυψης της εφεύρεσης (Σημίτης, ό.π. σ. 381).
Πρέπει να σημειωθεί, πως μπορεί μέσω συμφωνίας του εργαζομένου και του εργοδότη να αποχαρακτηριστεί η υπηρεσιακή εφεύρεση και να αποτελεί αυτή ελεύθερη εφεύρεση. Αυτό συνάγεται έμμεσα από το άρθρο 6 παρ. 7 του Ν. 1733/1987, που ορίζει πως η συμφωνία που περιορίζει τα δικαιώματα του εργαζομένου είναι άκυρη.
Συνεπώς, συνάγεται το συμπέρασμα, πως η συμφωνία που περιορίζει τα δικαιώματα του εργοδότη δεν είναι άκυρη (έτσι ρητώς ο γερμανικός ArbEG § 8, Busse, ό.π., § 8 Rn 1επ.). Σε κάθε περίπτωση πρέπει να τονιστεί, πως το δικαίωμα εκμετάλλευσης της εφεύρεσης από τον εργοδότη δεν αποκλείει το ηθικό δικαίωμα του εργαζομένου να αναφέρεται ως ο εφευρέτης (Σημίτης, ό.π. σ. 379), όπως άλλωστε ρητώς προβλέπει το άρθρο 6 παρ. 8.
Η δικηγορική μας εταιρεία έχει χειριστεί υποθέσεις τέτοιας φύσης, όμως η
απλή ανάγνωση του παρόντος δεν παρέχει πλήρη ενημέρωση, η οποία παρέχεται από τους δικηγόρους της εταιρείας μας.
