Αυτός που δημιούργησε-κατασκεύασε ένα πνευματικό έργο της επιστήμης ή της τέχνης δικαιούται να αναγνωρίζεται ως δημιουργός αλλά και δικαιούται να απολαμβάνει οικονομικά ανταλλάγματα ή αποζημίωση για την χρήση του έργου του απο τρίτα πρόσωπα.
Το πνευματικό έργο προστατεύεται από το νόμο και δεν επιτρέπεται η χρήση του από πρόσωπα στα οποία ο πνευματικός δημιουργός δεν έχει δώσει το δικαίωμα χρήσης και εκμετάλλευσης. Ο πνευματικός δημιουργός του κάθε έργου έχει το δικαίωμα να απαγορεύει την χρήση και αναπαραγωγή του έργου του από τρίτα πρόσωπα στα οποία δεν έχει δώσει τέτοια άδεια ή αυτή δόθηκε και πλέον δεν ισχύει. Μάλιστα ο νόμος προστατεύει τον δημιουργό δίνοντας σε αυτόν ειδικά δικαιώματα ακόμα και για να πληροφορηθεί τον τρόπο λειτουργίας και δραστηριότητας του προσώπου που προσβάλλει και χρησιμοποιεί το έργο του για εμπορικούς και επιχειρηματικούς λόγους. Δίνει ακόμα και δικαίωμα για να διεκδικήσει ο δημιουργός χρηματική αποζημίωση διπλάσια από το ύψος του ποσού που θα ζητούσε για να δώσει στον «αντιγραφέα» νόμιμη άδεια.
Αν δεν υπάρχει προσβολή και υπάρχει κάποιο είδος συμφωνίας για την χρήση του έργου, ο νόμος προβλέπει την αποζημίωση-ανταμοιβή του δημιουργού και κατασκευαστή του έργου ακόμα και αν ρητώς δεν έχει προβλεφθεί ειδική γραπτή αναφορά στο ύψος του ποσου.
Σε σχετική υπόθεση που χειρίστηκε το γραφείο μας έχει εκδοθεί αντίστοιχη απόφαση που επιδίκασε σοβαρή αποζημίωση στον δημιουργό.
[…]
Σύμφωνα με το άρθρο 1 του ν. 2121/1993, οι πνευματικοί δημιουργοί με τη δημιουργία του έργου τους, αποκτούν πάνω σ’ αυτό πνευματική ιδιοκτησία, που περιλαμβάνει, ως αποκλειστικά και απόλυτα δικαιώματα, το δικαίωμα της εκμετάλλευσης του έργου (περιουσιακό δικαίωμα) και το δικαίωμα της προστασίας του προσωπικού τους δεσμού προς αυτό (ηθικό δικαίωμα). Τα εν λόγω δικαιώματα περιλαμβάνουν τις εξουσίες, που προβλέπονται στα άρθρα 3 και 4 του ίδιου νόμου. Σύμφωνα με το άρθρο 6 του ανωτέρω νόμου, ο δημιουργός ενός έργου είναι ο αρχικός δικαιούχος του περιουσιακού και του ηθικού δικαιώματος του έργου, τα δικαιώματα δε αυτά αποκτώνται πρωτογενώς και χωρίς διατυπώσεις. Το περιουσιακό δικαίωμα έχει οικονομική αξία και εξασφαλίζει στο δημιουργό τη δυνατότητα να εκμεταλλευθεί το έργο του, αποκομίζοντας από αυτό οικονομικά ωφελήματα. Το άρθρο 3 του ν. 2121/1993 απαριθμεί ενδεικτικό τις εξουσίες που απαρτίζουν το περιουσιακό δικαίωμα και αντιστοιχούν στους βασικότερους τρόπους εκμετάλλευσης του έργου, μία εκ των οποίων είναι η εγγραφή και την άμεση ή έμμεση, προσωρινή ή μόνιμη αναπαραγωγή των έργων τους με οποιοδήποτε μέσο και μορφή, εν άλω ή εν μέρει.
Σύμφωνα δε με το άρθρο 13 του ίδιου νόμου ο δημιουργός του έργου μπορεί να καταρτίζει συμβάσεις, με τις οποίες αναθέτει στον αντισυμβαλλόμενο και αυτός αναλαμβάνει την υποχρέωση να ασκήσει εξουσίες που απορρέουν από το περιουσιακό δικαίωμα (συμβάσεις εκμετάλλευσης) ή να επιτρέπει σε κάποιον άλλον την άσκηση εξουσιών που απορρέουν από το περιουσιακό του δικαίωμα (άδειες εκμετάλλευσης). Οι συμβάσεις αυτές, όμως, πρέπει να καταρτιστούν εγγράφως, επί ποινή ακυρότητας την οποία μπορεί να επικαλεστεί μόνο ο δημιουργός (άρθρο 14), μέχρι όμως την επίκληση της ακυρότητας η δικαιοπραξία αναπτύσσει πλήρως την ενέργειά της (ΕφΑθ 8138/2000 ΔΕΕ 2001.60, Λ. Κοτσίρη, Πνευματική ιδιοκτησία. 5η έκδ. 2010, παρ. 298). Σύμφωνα, άλλωστε με το άρθρο 32 παρ. I του ν. 2121/1993, η αμοιβή που οφείλει να καταβάλλει ο αντισυμβαλλόμενος στον δημιουργό για δικαιοπραξίες που αφορούν τη μεταβίβαση του περιουσιακού δικαιώματος ή εξουσιών από αυτό, την ανάθεση άδειας εκμετάλλευσης, συμφωνείται υποχρεωτικά σε ορισμένο ποσοστό, το ύψος του οποίου καθορίζεται ελεύθερα μεταξύ των μερών.
Κατ’ εξαίρεση, η αμοιβή μπορεί να υπολογίζεται σε ορισμένο ποσό στις εξής περιπτώσεις: α) αν η βάση υπολογισμού της ποσοστιαίας αμοιβής είναι πρακτικά αδύνατο να προσδιορισθεί ή ελλείπουν τα μέσα ελέγχου για την εφαρμογή του ποσοστού, β) αν τα έξοδα που απαιτούνται για τον υπολογισμό και τον έλεγχο είναι δυσανάλογα με την αμοιβή που πρόκειται να εισπραχθεί, και γ) αν η φύση ή οι συνθήκες της εκμετάλλευσης καθιστούν αδύνατη την εφαρμογή του ποσοστού, ιδίως όταν η συμβολή του δημιουργού δεν αποτελεί ουσιώδες στοιχείο του συνόλου του πνευματικού δημιουργήματος ή όταν η χρήση του έργου έχει δευτερεύοντα χαρακτήρα σε σχέση με το αντικείμενο της εκμετάλλευσης.
Αντικείμενο δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας μπορεί να αποτελέσει και το πρόγραμμα ηλεκτρονικού υπολογιστή. Ως πρόγραμμα ορίζεται μια σειρά εντολών προς τον υπολογιστή, η οποία συντάσσεται στη μορφή του πηγαίου κώδικα. Η προστασία του ως πνευματικού έργου προβλέπεται σε παγκόσμιο επίπεδο από το άρθρο 10 της Συμφωνίας για τα Δικαιώματα Διανοητικής Ιδιοκτησίας στον Τομέα Εμπορίου που περιλαμβάνεται στην Τελική Πράξη του Γύρου της Ουρουγουάης του 1994 (Συμφωνία ΤΚΙΡ5), το άρθρο 4 της Συνθήκης του Παγκόσμιου Οργανισμού για την Προστασία της Διανοητικής Ιδιοκτησίας για την πνευματική ιδιοκτησία του 1996 και σε ευρωπαϊκό επίπεδο από το άρθρο 1 της Οδηγίας 91/250/ΕΟΚ του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων της 14.5.1991 «για τη νομική προστασία των προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών», η οποία αντικαταστάθηκε εν συνεχεία με την εν πολλοίς ομοίου περιεχομένου Οδηγία 2009/24/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23.4.2009. Η Οδηγία 91/250 μεταφέρθηκε στην ελληνική έννομη τάξη κατά την έκδοση του ν. 2121/1993, κατά το άρθρο 2 παρ. 3 του οποίου, ως έργα λόγου προστατευόμενα κατά τις διατάξεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας θεωρούνται και τα προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών και το προπαρασκευαστικό υλικό σχεδιασμού τους.
Οι οδηγίες αυτές δεν περιέχουν ορισμό του προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή, καθώς θεωρήθηκε ότι οποιοσδήποτε ορισμός θα καθίστατο αναγκαστικά παρωχημένος μόλις οι τεχνολογικές εξελίξεις μετέβαλλαν τη φύση των προγραμμάτων, σε γενικές γραμμές όμως το πρόγραμμα είναι μια σειρά εντολών προς τον υπολογιστή, η οποία εκφράζεται αρχικά στη μορφή του πηγαίου (ή αντικειμενικού) κώδικα, που συντάσσεται από τον προγραμματιστή σε ειδική γλώσσα προγραμματισμού, κατανοητή από τον ίδιο, η οποία εν συνεχεία μεταφράζεται με αυτόματο τρόπο σε μορφή κώδικα μηχανής, η οποία είναι κατανοητή από τον υπολογιστή.
Η δικηγορική μας εταιρεία έχει χειριστεί υποθέσεις τέτοιας φύσης, όμως η
απλή ανάγνωση του παρόντος δεν παρέχει πλήρη ενημέρωση, η οποία παρέχεται από τους δικηγόρους της εταιρείας μας.
