Συχνό είναι το φαινόμενο των παράνομων πράξεων από τον ιδιοκτήτη όμορου γειτονικού ακινήτου. Οι παράνομες πράξεις μπορεί να αντιμετωπισθούν τόσο με κινητοποίηση των πολεοδομικών και εισαγγελικών αρχών όσο και των πολιτικών δικαστηρίων. Στην παρούσα ανάλυση γίνεται αναφορά στις αξιώσεις ενώπιον πολιτικών δικαστηρίων.
Κατά τη διάταξη του άρθρου 1108 ΑΚ, αν η κυριότητα προσβάλλεται με άλλο τρόπο εκτός από αφαίρεση ή κατακράτηση του πράγματος, ο κύριος δικαιούται να απαιτήσει από εκείνον που προσέβαλε την κυριότητα να άρει την προσβολή και να την παραλείπει στο μέλλον. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι η αρνητική αγωγή ασκείται στην περίπτωση μερικής και όχι ολικής προσβολής της κυριότητας, δηλαδή όταν ο κύριος διαταράσσεται στη νομή του που ασκεί επί του πράγματος και όχι όταν προσβάλλεται με άλλο τρόπο, όπως με την αφαίρεση ή κατακράτηση του πράγματος, οπότε προστατεύεται με τη διεκδικητική αγωγή κατ’ αυτού που κατέχει το πράγμα. Βάση της αρνητικής αγωγής είναι η κυριότητα ή συγκυριότητα του ενάγοντος επί του πράγματος και η προσβολή αυτής με πράξεις διατάραξης. (ΤρΕφΠατρ 1/2019 ΤΝΠ ΔΣΑ)
Διατάραξη της κυριότητας (ή συγκυριότητας) αποτελεί κάθε έμπρακτη εναντίωση στο θετικό ή αποθετικό περιεχόμενό της που εκδηλώνεται όταν ο εναγόμενος ενεργεί στο πράγμα πράξεις, τις οποίες μόνον ο κύριος δικαιούται να ενεργήσει ή όταν εμποδίζει τον κύριο να τις ενεργήσει στο δικό του πράγμα, η δε διατάραξη αυτή έχει ως συνέπεια τη μη ελεύθερη και ανενόχλητη χρησιμοποίηση, εκμετάλλευση και απόλαυση ορισμένων μόνον εξουσιών από την κυριότητα του πράγματος (ΑΠ 563/2020, ΑΠ 985/2019, ΑΠ 1202/2019, ΑΠ 1544/2018, ΑΠ 761/2017, ΑΠ 228/2017, ΑΠ 634/2016, ΑΠ 609/2012 ΕλΔ 2012/957, ΑΠ 1062/2006 ΕλΔ 2006/1345).
Συνήθως, πραγματικό γεγονός που στοιχειοθετεί το έννομο συμφέρον για την άσκηση της αναγνωριστικής αγωγής αποτελεί το ότι ο εναγόμενος πριν από την άσκηση αυτής αμφισβήτησε το ότι ο ενάγων απέκτησε το δικαίωμα. Έτσι, μπορεί κάποιος να ασκήσει κατ’ άλλου αγωγή αναγνωριστική του δικαιώματος της κυριότητος εκείνου επί πράγματος, με βάση το ότι πριν από την άσκηση της αγωγής εκείνος μεν απέκτησε την κυριότητα, ο άλλος δε στη συνέχεια αμφισβήτησε την εν λόγω κυριότητα (ΑΠ 355/1998, ΑΠ 1171/2005 ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 110/2014 ΝΟΜΟΣ, ΤρΕφΠατρ 1/2019 ΤΝΠ ΔΣΑ).
Συγκεκριμένα η νομολογία ορίζει «Αν ο εναγόμενος δεν είναι νομέας ή κάτοχος του ακινήτου, αλλά απλώς ισχυρίζεται ότι η κυριότητα του ανήκει ή αν αμφισβητεί την κυριότητα του ενάγοντος, τότε δεν είναι δυνατή η άσκηση κατ’ αυτού της διεκδικητικής, αλλά μόνον της αναγνωριστικής αγωγής (70 ΚΠολΔ)» (ΑΠ 1442/2010 ΕλΔ 2011 σ. 713, ΑΠ 927/2002 ΕλΔ 2003/1272).
Η δικηγορική μας εταιρεία έχει χειριστεί υποθέσεις τέτοιας φύσης, όμως η
απλή ανάγνωση του παρόντος δεν παρέχει πλήρη ενημέρωση, η οποία παρέχεται από τους δικηγόρους της εταιρείας μας.
