Παρατηρήσεις στην ΑΠ 924/2007(Έλεγχος απαλλακτικής ρήτρας υπέρ εταιρείας διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων)
Η παραπάνω απόφαση ασχολήθηκε με το συχνό φαινόμενο της αδικοπρακτικής εκμετάλλευσης επενδυτών από τους υπαλλήλους εταιρείας διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων. Σε αυτήν την περίπτωση ο υπάλληλος υπεξαίρεσε τα χρήματα του επενδυτή αντί να τα αποδώσει στην εταιρεία προς επένδυση. Στις αιτήσεις της εταιρείας αναγραφόταν ο ορθός τρόπος καταβολής των χρημάτων από τον πελάτη, δηλαδή χωρίς τη μεσολάβηση του υπαλλήλου. Ωστόσο, ο επενδυτής παρέδωσε στον υπάλληλο τα χρήματα. Η απόφαση έκρινε πως η εταιρεία διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων δεν απαλλάσσεται παρά την διευκρίνιση στις αιτήσεις της. Κρίθηκε, ότι ο επενδυτής δε συμφώνησε στην απαλλαγή της εταιρείας από την ευθύνη της.
Και άλλες αποφάσεις στη νομολογία έχουν ασχοληθεί με το συγκεκριμένο ζήτημα. Σε κάποιες εξ αυτών θεωρήθηκε, πως η υπογραφή της αίτησης που περιλαμβάνει την παραπάνω ρήτρα σηματοδοτεί την απαλλαγή της ευθύνης της εταιρείας διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων. Αυτό έγινε δεκτό πως ισχύει, ακόμα και αν ο επενδυτής δεν συνειδητοποίησε αυτήν την απαλλαγή. Ο λόγος είναι πως ο επενδυτής δια της απλής αναγνώσεως όφειλε να γνωρίζει την απαλλαγή της εταιρείας. Θεωρήθηκε σε άλλη περίπτωση, πως ο συνδυασμός της απαλλακτικής ρήτρας με άλλα εκ της εταιρείας αναγκαία μέτρα (π.χ. έκδοση οδηγιών και την πρόβλεψη συγκεκριμένων τρόπων καταβολής του αντιτίμου) απαλλάσσει την εταιρεία από την ευθύνη της. Τέλος, στα ίδια πλαίσια, κρίθηκε πως η αποδοχή της απαλλακτικής ρήτρας από τον επενδυτή οδηγεί στην απαλλαγή της εταιρείας, ακόμα και αν ο υπάλληλος διαβεβαίωνε περί της νομιμότητας και της ασφάλειας της κατάθεσης σε αυτόν των χρημάτων. Εκ των παραπάνω, οι περισσότερες αποφάσεις έκριναν πως η εταιρεία δεν ευθύνεται λόγω της απαλλακτικής ρήτρας και του οικείου πταίσματος του επενδυτή με βάση το άρθρο 300 ΑΚ.
Σε άλλες περιπτώσεις αντιθέτως κρίθηκε, πως η εταιρεία ευθύνεται για τα χρήματα που υπεξαίρεσε ο υπάλληλός της παρά τη σχετική ρήτρα στις αιτήσεις της. Αυτό βασίστηκε στο γεγονός πως δεν αποδείχθηκε η γνώση του επενδυτή, όταν υπέγραφε την αίτηση, η οποία συγχρόνως απάλλασσε και την εταιρεία από την αντίστοιχη ευθύνη της. Σε άλλη περίπτωση κρίθηκε πως ο επενδυτής όντως αποδέχθηκε την απαλλαγή της εταιρείας∙ όμως η συμπεριφορά του υπαλλήλου και οι διαδικασίες της εταιρείας δεν επέτρεψαν στον επενδυτή να διαπιστώσει, πως δεν ακολουθούσε τον ασφαλή τρόπο καταβολής των χρημάτων. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η εταιρεία να μην απαλλάσσεται. Επίσης, σε άλλη περίπτωση κρίθηκε πως δεν ίσχυε η απαλλακτική ρήτρα καθώς ο υπάλληλος απέκρυψε την ύπαρξή της. Αλλά ακόμα και αν δεν το έκανε, ο επενδυτής λόγω της ηλικίας του και των προσωπικών του χαρακτηριστικών (ελλειπής μόρφωση, εμπειρία), δεν θα μπορούσε να αντιληφθεί το περιεχόμενο της απαλλακτικής ρήτρας.
Οι τελευταίες περιπτώσεις ορθώς αντιμετωπίζουν το θέμα της γνώσης του επενδυτή σχετικά με την απαλλαγή της εταιρείας. Θεωρείται άλλωστε, πως η απαλλακτική ρήτρα ισχύει, εφόσον ο αντισυμβαλλόμενος «γνωρίζει ότι συνάπτεται απαλλακτική ρήτρα και επομένως έχει συνείδηση από τι παραιτείται και ποιόν κίνδυνο αναλαμβάνει»
