Στο νόμο προβλέπεται εις ολόκληρον ευθύνη του διαχειριστή για τα χρέη της ΕΠΕ προς το Δημόσιο από φόρους εισοδήματος και παρακρατούμενους φόρους, ανεξαρτήτως αν οι εταίροι λάβουν απόφαση περί αναβιώσεως ή παρατάσεως της διαρκείας της. Η προστασία του διαχειριστή παρέχεται με προσφυγή ενώπιον του διοικητικού δικαστηρίου αλλά και με αίτηση αναστολής προκειμένου να ακυρωθεί η σχετική πράξη της Εφορίας. Η ίδια ευθύνη αλλά και προστασία προβλέπεται στον νόμο και για τον διευθύνοντα σύμβουλο της ΑΕ ή εκπρόσωπο της ΑΕ. Πάντως οι προϋποθέσεις του νόμου είναι περίπλοκες και μπορεί υπό προϋποθέσεις (ειδικά με βάση την τελευταία τροποποίηση του νόμου) να μην ευθύνεται ο διαχειριστής για τα χρέη της εταιρείας προς το Δημόσιο.
(το παρακάτω άρθρο είναι ειδικότερο. Για το ευρύτερο ζήτημα της ευθύνης εκπροσώπου μίας εταιρείας εν γένει για καθε είδος οφειλής της εταιρείας βλ. Έχει ο εκπρόσωπος μίας εταιρείας (διαχειριστής, διευθύνων σύμβουλος, πρόεδρος ΔΣ κλπ.) ευθύνη για τις οφειλές και τα χρέη της εταιρείας;)
Δύο σημαντικά ζητήματα πρέπει να γίνουν σαφή ως προς την προστασία ενός διαχειριστή ΕΠΕ (ή και διευθύνοντος συμβούλου ΑΕ καθώς υπάρχει νομική ομοιότητα) και τις ενέργειες που πρέπει να κάνει:
α) η προθεσμία για δικαστική προσφυγή και προστασία κατά της πράξης του Δημοσιου (Εφορία, ΙΚΑ, ΕΦΚΑ) είναι πάρα πολύ σύντομες και πρέπει άμεσα να προστρέξει στον δικηγόρο του καθώς η απώλεια των προθεσμιών εκ του νόμου οδηγεί σε οριστική απώλεια της δυνατότητας δικαστικής προστασίας
β) η προστασία στον διοικούμενο-πολίτη μπορεί να είναι δικαστικώς πολυεπίπεδη δηλαδή να προβληθεί και να προκληθεί από τον δικηγόρο του πελάτη δικαστικώς η ακυρότητα της ίδιας της πράξης επιβολής φόρου/προστίμου/δέσμευσης περιουσιακών στοιχείων είτε για λόγους τυπικούς ήτοι διαδικαστιικά λάθη της Διοίκησης στην έκδοση της πράξης είσπραξης και δέσμευσης είτε και για λόγους ουσιαστικούς ήτοι για λόγους που αφορούν στο ίδιο το ποσό και το αβάσιμο της αξίωσης του Δημοσίου.
Εκ προοιμίου αναφέρουμε ότι το άρθρο 50 Ν. 4174/2013 έχει ρυθμίσει το ζήτημα των χρεών προς το Δημόσιο εν γένει για τους εκπροσώπους μίας εταιρείας
1. Τα πρόσωπα, που είναι εκτελεστικοί πρόεδροι, διευθυντές, γενικοί διευθυντές, διαχειριστές, διευθύνοντες σύμβουλοι, εντεταλμένοι στη διοίκηση και εκκαθαριστές των νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων, καθώς και τα πρόσωπα που ασκούν εν τοις πράγμασι τη διαχείριση ή διοίκηση νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας, ευθύνονται προσωπικά και αλληλέγγυα για την πληρωμή του φόρου εισοδήματος, παρακρατούμενου φόρου, κάθε επιρριπτόμενου φόρου, Φόρου Προστιθέμενης Αξίας και του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων, που οφείλονται από αυτά τα νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες, ανεξάρτητα από τον χρόνο βεβαίωσής τους, ως και για τους τόκους, πρόστιμα, προσαυξήσεις και οποιεσδήποτε διοικητικές χρηματικές κυρώσεις επιβάλλονται επ’ αυτών, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι κατωτέρω προϋποθέσεις:
α. τα ανωτέρω πρόσωπα είχαν μια από τις ανωτέρω ιδιότητες είτε κατά τη διάρκεια λειτουργίας του νομικού προσώπου είτε κατά τον χρόνο λύσης, διάλυσης ή συγχώνευσής του είτε κατά τη διάρκεια της εκκαθάρισης του νομικού προσώπου,
β. οι οφειλές κατέστησαν ληξιπρόθεσμες κατά τη διάρκεια της θητείας τους υπό κάποια εκ των ανωτέρω ιδιοτήτων με την επιφύλαξη των επόμενων εδαφίων.
Αν οι οφειλές διαπιστώνονται μετά από έλεγχο, ως αλληλεγγύως υπεύθυνα πρόσωπα κατά την έννοια της παραγράφου αυτής νοούνται μόνο τα πρόσωπα στα οποία συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις των στοιχείων α΄ και γ΄ κατά το φορολογικό έτος ή την περίοδο στην οποία ανάγονται οι οφειλές αυτές. Σε περίπτωση που οι υπό παρ. 1 φορολογικές οφειλές έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση, η αλληλέγγυα ευθύνη βαραίνει και τα πρόσωπα στα οποία συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις των στοιχείων α΄ και γ΄ κατά τον χρόνο που κάθε δόση της ρύθμισης κατέστη ληξιπρόθεσμη ή η ρύθμιση απωλέσθηκε. Για τα ποσά των τόκων, των προσαυξήσεων, των προστίμων και των λοιπών χρηματικών κυρώσεων, η αλληλέγγυα ευθύνη βαραίνει τα πρόσωπα που είναι αλληλεγγύως υπεύθυνα για την κύρια οφειλή επί της οποίας υπολογίζονται και επιβάλλονται τα ποσά αυτά,
γ. οι εν λόγω οφειλές δεν καταβλήθηκαν ή δεν αποδόθηκαν στο Δημόσιο από υπαιτιότητα των ανωτέρω προσώπων. Το βάρος απόδειξης για την μη ύπαρξη υπαιτιότητας, φέρουν τα υπό παρ.1 πρόσωπα. Με κοινή απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων δύνανται να ορίζονται ενδεικτικά περιπτώσεις έλλειψης υπαιτιότητας.
Η δικηγορική μας εταιρεία έχει χειριστεί υποθέσεις τέτοιας φύσης, όμως η
απλή ανάγνωση του παρόντος δεν παρέχει πλήρη ενημέρωση, η οποία παρέχεται από τους δικηγόρους της εταιρείας μας.
Παραθέτουμε μέσω της παρακάτω απόφασης του ΣτΕ τέτοιους λόγους ακύρωσης της πράξης που επέβαλλε το Δημόσιο σε διαχειριστή ΕΠΕ περί χρεών στο Δημόσιο
Αριθμός 3594/2013
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
[…] 4. Στο άρθρο 1 παρ. 1 του ν. 3190/1995 «Περί εταιρείας περιορισμένης ευθύνης» (Α’ 912) ορίζεται ότι: «Επί της εταιρείας περιορισμένης ευθύνης, δια τας εταιρικάς υποχρεώσεις ευθύνεται μόνον η εταιρεία δια της περιουσίας αυτής». Εξάλλου, στο άρθρο 115 του ν. 2238/1994 (Α’ 151) «Κύρωση του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος», στις διατάξεις του οποίου ενσωματώθηκε το άρθρο 17 του ν.δ/τος 3843/1958 (Α’ 148), όπως ίσχυε μετά την αντικατάστασή του από το άρθρο 17 του ν. 542/1977 (Α’ 41) και το άρθρο 15 παρ. 1 του ν. 2065/1992 (Α’ 113), με το οποίο υπήχθησαν στην φορολογία εισοδήματος νομικών προσώπων από 30.6.1992 και οι ημεδαπές εταιρείες περιορισμένης ευθύνης, ορίζεται ότι: «1. Τα πρόσωπα που είναι διευθυντές, διαχειριστες διευθύνοντες σύμβουλοι και εκκαθαριστές ημεδαπών ανωνύμων εταιρειών ή συνεταιρισμών κατά το χρόνο διάλυσης ή συγχώνευσής τους, ευθύνονται προσωπικώς και αλληλεγγύως για την πληρωμή φόρου που οφείλεται από αυτά τα νομικά πρόσωπα σύμφωνα με τον παρόντα, καθώς και του φόρου που παρακρατείται, ανεξάρτητα από το χρόνο βεβαίωσή τους. Τα πρόσωπα που αναφέρονται πιο πάνω έχουν δικαίωμα αναγωγής κατά των προσώπων που διετέλεσαν σύμβουλοι, καθώς και μέλη ή μέτοχοι του νομικού προσώπου κατά το χρόνο διάλυσής τους ως προς τους φόρους που αφορούν σε χρήσεις προγενέστερες από την έναρξη της εκκαθάρισης, ανεξάρτητα από το χρόνο βεβαίωσής τους. 2. Τα πρόσωπα που είναι διευθυντές, διαχειριστές και γενικά εντεταλμένοι στη διοίκηση του νομικού προσώπου, κατά το χρόνο διάλυσης των λοιπών νομικών προσώπων του άρθρου 101, ευθύνονται προσωπικώς και αλληλεγγύως για την πληρωμή φόρου που οφείλεται από αυτά τα νομικά πρόσωπα σύμφωνα με τον παρόντα, καθώς και των φόρων που παρακρατούνται, ανεξάρτητα από το χρόνο βεβαίωσής τους».
5. Επειδή, από τις ανωτέρω διατάξεις του άρθρου 1 παρ. 1 του ν. 3190/1995 προκύπτει ότι για τις εταιρικές υποχρεώσεις της εταιρείας περιορισμένης ευθύνης ευθύνεται, κατ’ αρχήν, μόνον η εταιρεία με τη περιουσία της και όχι οι εταίροι αυτής. Ειδικώς, όμως, για τα χρέη προς το Δημόσιο από φόρους εισοδήματος και παρακρατούμενους φόρους, κατά τις διατάξεις του άρθρου 115 παρ. 2 του ν. 2238/1994, ευθύνονται εις ολόκληρον με την εταιρεία, με την ατομική τους περιουσία, τα πρόσωπα που είναι διαχειριστές της εταιρείας, ή γενικά, τα πρόσωπα που ασκούν, κατόπιν ανάθεσης, τη διοίκηση της εταιρείας, κατά το χρόνο διάλυσης αυτής. Περαιτέρω, από το συνδυασμό των άρθρων 6 παρ. 2 ζ’ και 44 παρ. 1 του ν. 3190/1995, που ορίζουν ότι το εταιρικό έγγραφο πρέπει να περιέχει τη διάρκεια της εταιρείας και ότι αυτή λύεται σε κάθε από το καταστατικό προβλεπόμενη περίπτωση, συνάγεται ότι η Ε.Π.Ε. λύεται αυτοδικαίως με την πάροδο του χρόνου διάρκειας αυτής που ορίζεται στο καταστατικό, και ότι σιωπηρή παράταση ή ανανέωση της διάρκειάς της δεν χωρεί, διότι αντίκειται στην ασφάλεια των συναλλαγών. Για τον λόγο αυτό στις ΑΕ και τις ΕΠΕ δεν έχει εφαρμογή το άρθρο 769 ΑΚ που αφορά τις αστικές εταιρείες, ούτε απαιτείται άλλη δημοσίευση για τη λύση της εταιρείας στο οικείο βιβλίο του πρωτοδικείου και στο δελτίο ΑΕ και ΕΠΕ, αφού η λύση επέρχεται αυτοδικαίως με την πάροδο του χρόνου διάρκειας που έχει οριστεί κατά την ίδρυσή της, αρκεί αυτή να ορίζεται σαφώς στο εταιρικό, το οποίο έχει ήδη δημοσιευτεί. Η δε παρ. 4 του άρθρου 44, που ορίζει ότι η λύση της εταιρείας υπόκειται στις κατά το άρθρο 8 δημοσιεύσεις, δεν έχει εφαρμογή στην πιο πάνω περίπτωση (ΑΠ 1156/1995). Τέλος, με το άρθρο 47α του ν. 2190/1920, που προστέθηκε με το ν.δ. 4237/1962 (Α’ 123), προβλέπεται η δυνατότητα αναβίωσης της ανώνυμης εταιρείας που λύθηκε με την πάροδο του χρόνου διάρκειας αυτής, με απόφαση της γενικής συνέλευσης, που λαμβάνεται σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 29 παρ. 3 και 31 παρ. 2 του νόμου αυτού. Η διάταξη αυτή εφαρμόζεται αναλογικά, σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 51 του ν. 3190/1955, και στις εταιρείες περιορισμένης ευθύνης.
6. Επειδή, εκ των ανωτέρω προκύπτει ότι η λύση Ε.Π.Ε. επέρχεται αυτοδικαίως με μόνη την πάροδο του χρόνου διαρκείας αυτής, χωρίς να απαιτείται η τήρηση των διατυπώσεων δημοσιότητος του άρθρου 8 του ν. 3190/1995. Εξάλλου, σιωπηρά παράταση ή ανανέωση της εταιρείας δεν χωρεί, τυχόν δεν απόφαση των εταίρων για αναβίωση της εταιρείας συνιστά ίδρυση νέας και όχι συνέχιση της παλαιάς εταιρείας, και, ως εκ τούτου, ο κατά τον χρόνο λύσεως της εταιρείας διαχειριστής αυτής ευθύνεται εις ολόκληρον για τα χρέη αυτής προς το Δημόσιο από φόρους εισοδήματος και παρακρατούμενους φόρους, ανεξαρτήτως αν οι εταίροι λάβουν απόφαση περί αναβιώσεως ή παρατάσεως του χρόνου διαρκείας αυτής (πρβκ ΑΠ 486/71, ΣτΕ 850/85, 2150/50).
