Η έννοια της απαλλοτρίωσης και τα δικαιώματα του ιδιοκτήτη καθορίζονται από τον νόμο με βάση και την ερμηνεία εκ των δικαστικών αποφάσεων.
Η έννοια της απαλλοτρίωσης και τα δικαιώματα του ιδιοκτήτη καθορίζονται από το Σύνταγμα και τον νόμο, όπως οι διατάξεις αυτές ερμηνεύονται από τα δικαστήρια.
Απαλλοτρίωση είναι η διαδικασία, κατά την οποία το κράτος αφαιρεί με σκοπό δημόσιας ωφέλειας την ιδιοκτησία από ένα πρόσωπο, χωρίς τη συγκατάθεσή του, πάντοτε με την καταβολή πλήρους αποζημιώσεως.
H απαλλοτρίωση διακρίνεται σε αναγκαστική και ρυμοτομική. Μεταξύ των δύο δεν υφίσταται ουσιώδης διαφορά, υπό την έννοια ότι κατ’ αποτέλεσμα και οι δύο διαδικασίες οδηγούν στο ίδιο αποτέλεσμα, δηλαδή στη στέρηση της ιδιοκτησίας του προσώπου. Οι διαφορές μεταξύ των δύο διαδικασιών έγκεινται στην πραγματικότητα (α) στον σκοπό για τον οποίο αυτές λαμβάνουν χώρα και (β) στον τρόπο που διεκπεραιώνονται. Η αναγκαστική απαλλοτρίωση γίνεται με μία απόφαση της Διοικήσεως προκειμένου να δημιουργηθεί λ.χ. ένα σχολείο ή μία εκκλησία, ενώ η ρυμοτομική απαλλοτρίωση λαμβάνει χώρα στα πλαίσια ενός ευρύτερου πολεοδομικού σχεδιασμού (ώστε λ.χ. να αποκτήσει μία περιοχή σχέδιο πόλης ή ρυμοτομικό σχέδιο, δημιουργούνται οικοδομικά τετράγωνα, διανοίγονται δρόμοι).
Συναφής έννοια είναι η εν τοις πράγματι (de facto) απαλλοτρίωση. Με αυτήν δεν υπάρχει κάποια επίσημη πράξη της κρατικής εξουσίας περί απαλλοτρίωσης και αποζημίωσης. Ωστόσο, όταν στο ακίνητο επιβάλλονται περιορισμοί υπαγορευόμενοι από σκοπό δημοσίου συμφέροντος, (λ.χ. για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και του φυσικού περιβάλλοντος) θεωρείται ότι υφίσταται de facto απαλλοτρίωση αν οι επιβαλλόμενοι περιορισμοί συνεπάγονται την ολική και οριστική στέρηση της χρήσεως του ακινήτου κατά τον προορισμό του.
Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις ο ιδιοκτήτης, και υπό τις προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος, έχει το αναφαίρετο δικαίωμα να ζητήσει α) την άρση της απαλλοτρίωσης β) την πλήρη αποζημίωσή του, και γ) την ακύρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού και την ανατροπή ολόκληρου του σχεδίου πόλης μιας περιοχής ή την ακύρωση της πράξεως αναγκαστικής απαλλοτριώσεως.
Για περαιτέρω διευκρινίσεις αναζητείστε άλλες δημοσιεύσεις στην ιστοσελίδα μας (π.χ. κάντε κλικ εδώ ή εδώ) ή επικοινωνήστε άμεσα μαζί μας.
